DE KRACHT VAN OMGEVING

Terwijl Odette inzet op het versterken van de competenties van zorgverleners en het afstemmen van zorgprocessen op bewoners hun noden en behoeften, zijn er andere onderzoekscentra die zich focussen op de omgeving waar oudere volwassenen leven. Concreet gaat het om technologische innovaties, interieur design en vormen van kleinschalig wonen.

In deze onderzoeksprojecten is het Centre for Health for Older People partner. Naast het wetenschappelijk meten van het effect van bepaalde omgevingsinterventies op gedrags- en gemoedsveranderingen bij bewoners, bieden we ook ondersteuning met adviezen en literatuurstudies.

HUMAN CENTRIC LIGHTENING

Verlichting in woonzorgcentra verdient meer aandacht. Niet alle bewoners zijn in de mogelijkheid om frequent naar buiten te gaan en worden onvoldeonde blootgesteld aan de effecten van daglicht. Dit heeft invloed op het circadiaan ritme van bewoners. Een aangepaste lichtomgeving is een niet-farmacologische aanpak die ongewenste effecten, zoals slaapstoornissen en depressie vermindert (Figueiro, 2020).

Odette zoekt samen met ingenieurs van het Laboratorium voor Lichttechnologie van KULeuven en vzw Curando naar oplossingen en evidence om de lichtomgevingen van afdelingen voor bewoners aan te passen met Human Centric Lightening. Deze oplossing biedt een aanvulling op de methode behoeften gebaseerde zorg, die relatiegericht is, maar tijd en inzet van medewerkers vraagt. Een aangepaste lichtomgeving behoort daarom tot een inclusief beleid in de zorg voor kwaliteit van leven bij personen met dementie.

In 2023 – 2024 werd een voormeting bij bewoners uitgevoerd waarna de aanpassingen van de omgeving startten. In 2024 – 2025 ligt de focus op de implementatie van de verlichting en een nameting bij de bewoners. Hier nemen twee wzc aan deel: een interventiesite en een placebosite.

STUDIO WELLBEING

Voor bewoners, en in het bijzonder voor bewoners met dementie, kan een weldoordachte inrichting van het interieur een positief effect hebben op hun gevoel van veiligheid, geborgenheid en nabijheid. Zo’n omgeving houdt niet alleen rekening met functionaliteiten maar ook met zintuiglijke waarnemingen van bewoners. Bij de inrichting van woonomgevingen is er vaak nog te weinig afstemming tussen functionaliteit en ontwerp.

In zijn project Studio Wellbeing richt ontwerper Peter Van Ooteghem (Luca School of Arts) zich op de afstemming van kleur en licht in ruimten voor personen met dementie en op het verbinden van alle actoren die betrokken zijn bij de bouw en het inrichten ervan. Zijn onderzoek verloopt in een interatief proces met de bouw van kleinschalige woonvormen in het zorgdorp van vzw Curando in Ruiselede.

KLEINSCHALIG WONEN IN EEN GROOTSCHALIGE CONTEXT

Er is een duidelijke en noodzakelijke trend naar meer kleinschalige woonvormen voor oudere volwassenen. Een omgeving waarbij de nadruk ligt op de normalisatie van het dagelijkse leven door bewoners hun krachten en capaciteiten te ondersteunen en te focussen op betekenisvolle activiteiten (zoals deelname aan het sociale leven en aan huishoudelijke taken)*.

Betekent dit dat er geen plaats meer is voor de klassieke structuur van een woonzorgcentrum?

In een samenwerking tussen Stadim, VLOZO, vzw de Korenbloem en Odisee wordt begin 2025 de haalbaarheid van kleinschalig wonen in de context van een klassiek woonzorgcentrum onderzocht. Op basis van drie cases wordt de waarde van de gebouwen, de financiële kost van de organisatie van de personeelsinzet en het welbevinden van bewoners en medewerkers vergeleken tussen voorzieningen die kleinschalig, mediumschalig en grootschalig hun zorg organiseren.

*Brouwers M, Broekharst D, de Boer B, Groen W. 2023. An overview of innovative living arrangements within longterm care and their characteristics: a scoping review. BMC Geriatrics 23:442