VERHUIZEN NAAR EEN WOONZORGCENTRUM

Het kan u, de mensen die u liefheeft en mij overkomen. We weten het niet. Slechts weinigen kiezen er bewust voor.

Verhuizen naar een woonzorgcentrum is vaak een oplossing wanneer er echt geen andere mogelijkheden meer zijn. Zo’n verhuis gaat vaak gepaard met negatieve gevoelens bij zowel de persoon zelf als bij de personen in z’n omgeving.

Slechts 1 op 3 bewoners in een woonzorgcentrum voelt zich er werkelijk ook thuis. Zich thuisvoelen versterkt een persoon in z’n autonomie en in z’n identiteit. Mensen voelen zich meer verbonden.

Om je thuis te voelen in een woonzorgcentrum ben je in vele opzichten afhankelijk van anderen. Dit kan te maken hebben met de aanwezigheid van bijvoorbeeld een vorm van dementie of een psychiatrische kwetsbaarheid waardoor het moeilijker is je gevoelens en emoties op een gepaste manier te uiten en te reguleren. Een woonzorgcentrum is ook een omgeving die zodanig gestructeerd is en waarin overtuigingen over gebrek aan tijd overheersen, waardoor je mogelijks onvoldoende afstemming ervaart. Voorbeelden hiervan zijn onvoldoende afstemming op je slaapbehoeften en slaapgewoonten en een gebrek aan emotionele steun.

Odette ondersteunt organisaties en zorgverleners in het afstemmen van de zorg(processen) op maat van de zorgvrager en streeft naar een betere balans tussen efficiënte en effectieve zorg.

De basis hiervoor is wetenschappelijk onderzoek met als doel:

  • Het verdiepen in het proces van klinische besluitvorming bij zorgverleners.
  • Inzicht verwerven in de complexiteit van bewoners/patiënten profielen en het verkennen van hun specifieke noden.
  • Het ontwikkelen en testen van interventies om het proces van besluitvorming bij zorgverleners te versterken en hun gevoel van competentie te versterken, in het bijzonder in het beantwoorden van psychosociale noden en behoeften bij bewoners/patiënten.

EEN DIAGNOSE VAN DEMENTIE

Bij dementie spreken we van een neurodegeneratieve aandoening, wat inhoudt dat het ziekteproces – en de bijhorende impact op het dagelijks functioneren – steeds verder evolueert. Niet alleen voor de persoon met dementie zelf, maar ook voor z’n omgeving. Een ondersteunende omgeving is belangrijk voor personen met dementie om hun autonomie en gevoel van identiteit te behouden en om hun gevoelswereld te reguleren.

Medische diagnoses, waaronder dementie, leiden bij zorgverleners (zowel mantelzorgers of professionele zorgverleners) vaak tot een deficiet- en probleemdenken. Hierdoor worden onderliggende krachten en behoeften, die ze uiten met gedrags- en gemoedsveranderingen, miskend. Het gedrag wordt genormaliseerd en toegewezen aan de ziekte. Personen met dementie hebben nood aan meertaligheid: enerzijds een taal die vertrekt vanuit de mens en z’n mogelijkheden en verlangens en anderzijds een medische taal die zich focust op de ziekte zelf.

‘Het beeld dat we hebben bij een bepaalde diagnose bepaalt onze gedachten, ons handelen en de taal die we gebruiken.’

Binnen Odette verbinden we de mensgerichte taal met de medische taal om zo een gepaste ondersteunende omgeving voor de persoon met dementie te creëren: de taal van behoeften, verlangens en krachten.

Het team van Odette zet zich in om deze meertaligheid bij zorgverleners in diverse settings te versterken. Hiervoor ontwikkelden ze het kader van behoeften gebaseerde zorg en tal van bijhorende tools.

ODETTE

Het team* van Odette heeft de voorbije jaren de methode behoeften gebaseerde zorg ontwikkeld waarmee zorgverleners gedrags- en gemoedsveranderingen bij oudere volwassenen in residentiële en acute zorgsettings beter begrijpen en een niet-medicamenteuze oplossing aanbieden. Ze hebben een bijzondere interesse in de zorg voor personen met dementie.

Het antwoord wordt afgestemd op de behoeften, voorkeuren en mogelijkheden van de persoon. Het gaat hierbij om activiteiten die negatieve emoties – zoals angst – verminderen en positieve emoties versterken.

*Het team van Odette maakt deel uit van het Centre for Health for Older People (HOPE): een samenwerking tussen het speerpunt onderzoek ouderenzorg van Odisee hogeschool en het Centre for Research and Innovation in Care van Universiteit Antwerpen.

INSPIRATIEDAG 24 oktober 2025

BEHOEFTEN GEBASEERDE ZORG

De jaarlijkse inspiratiedag gaat door op vrijdag 24 oktober 2025 van 09u tot 16.30u op de campus Sint-Niklaas van Odisee hogeschool (Hopsitaalstraat 23 in Sint-Niklaas).

Programma:

  • Behoeften gebaseerde zorg: waarover spreken we?
  • Toepassingsmogelijkheden van behoeften gebaseerde zorg in diverse zorgsettings
  • Casuïstiek en tools

Spreker is Katrin Gillis

Deelnameprijs 145 euro, inclusief broodjeslunch, basis toolkit en boek ‘Zorgen is een keuze’.

HEB JE ZIN OM JE TE LATEN INSPIREREN DOOR PROJECT ODETTE?

In de folder behoeften gebaseerde zorg kan je enkele voorbeelden lezen over hoe teams anders omgaan met gedrag van bewoners/cliënten en welke factoren deze verandering tot een succes maken

Het aantal 80-plussers in Europa zal tegen 2060 verdubbelen van 6% naar 12,5%.

+12%
Michel, JP., Ecarnot, F. The shortage of skilled workers in Europe: its impact on geriatric medicine. Eur Geriatr Med 11, 345–347 (2020).

Van alle mensen die de leeftijd van 80 jaar bereiken, woont 4% in een woonzorgcentrum. Als we kijken naar 80-jarigen met de ziekte van Alzheimer, dan gaat het maar liefst over 75%.

75%
Arrighi HM, Neumann PJ, Lieberburg IM, Townsend RJ. Lethality of Alzheimer disease and its impact on nursing home placement. Alzheimer Dis Assoc Disord 2010;24(1):90-5.

42 – 48% van de bewoners in woonzorgcentra hebben een vorm van dementie.

48%
Harris-Kojetin L, Sengupta M, Lendon JP,RomeV,ValverdeR, Caffrey C. Long-term care providers and services users in the United States, 2015-2016. Vital Health Stat 2019;3(43).

De methode voor behoeften gebaseerde zorg toonde in een pilootstudie een daling van 26% van bewoners met de dementie die agitatie of agressie vertoonden.                                                                      

-26%
Gillis, K, Lahaye, H, Dom, S, Lips, D, Arnouts, H, Van Bogaert, P. A person‐centred team approach targeting agitated and aggressive behaviour amongst nursing home residents with dementia using the Senses Framework. Int J Older People Nurs. 2019; 14:e12269.